چوبها مصارف زیادی دارن، ساخت مصنوعات چوبی، خانه های چوبی و ...که بر اساس گونهُ درخت، بافت، رنگ، مقاومت و کاربرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. در اینجا مهم‌ترین انواع چوب، ویژگی‌ها و کاربردهایشان را به طور خلاصه و کاربردی توضیح می‌دهیم.
1. چوب‌های سخت (Hardwood)
این چوبها معمولاً از درختان پهن‌برگ به‌دست می‌آیند که غالبا این درختان در مناطق معتدل و گرم کره زمین رشد کرده و اغلب بادوام‌تر و گران‌تر از سوزنی‌برگ ها هستند. که از جمله این چوبها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
الف) چوب بلوط (Oak)
ویژگی‌های چوب بلوط
- مقاومت بالا در برابر رطوبت و فرسایش
- رنگ: قهوه‌ای طلایی تا تیره
- بافت درشت و خطوط مشخص
کاربردهای چوب بلوط:
- مبلمان لوکس (میز، کمد، تخت)
- کفپوش (پارکت)
- بشکه‌های شراب و ویسکی
▪️بلوط چوبی به رنگ قهوه ای روشن تا تیره، درشت بافت و با دوام است. این چوب نسبتاً نیمه سخت و نیمه سنگین تا سنگین است و در برابر سایش مقاومت زیادی دارد و بهترین چوب برای پارکت، ساخت مبلمان تهیه روکش، تراورس راه آهن، مدل سازی است.
از چوب های بسیار پر مصرف و پر کاربرد در ایران و آمریکا و اروپا است و در به لحاظ میزان مصرف در کنار راش قرار می گیرد.
بیش از 500 گونه بلوط در دنیا وجود دارد و چندین گونه از بلوط در شمال ایران از آستارا تا گرگان و در رشته کوه های زاگرس رشد می کند.
ب) چوب گردو (Walnut)
ویژگی‌ها:
- رنگ: قهوه‌ای شکلاتی تا بنفش‌مایل‌به‌سیاه
- بافت صاف و مقاوم در برابر ترک
کاربردها:
- ساخت مبلمان کلاسیک
- دسته اسلحه و آلات موسیقی
- دکوراسیون داخلی
▪️گردو چوب محکم، متراکم و بادوام است. این چوب بعد از پرداخت شدن بسیار نرم و زیبا می شود. رنگ آن معمولا شکلاتی تیره است، اما این چوب در رنگ های متفاوت دیگری نیز مشاهده می شود. رنگ آن از قهوه ای روشن گرفته تا قهوه ای تیره با رگه های متمایز و اغلب تیره تر از رنگ خود چوب است. در بعضی موارد رنگ چوب گردو به خاکستری هم نزدیک می شود. این چوب با گذشت زمان ظاهری درخشان تر پیدا می کندو به جذابیتش افزوده می شود. از آنجایی که این چوب تنها گونه ی قهوه ای تیره می باشد، خواهان زیادی دارد. از چوب گردو در کابینت ،اکسسوری های آشپزخانه ،کفپوش ،سازها و….استفاده می شود.
درون چوب گردو رنگ‌های بسیار متغییری دارد قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تیره و شکلاتی، گاهی همراه با تناژ خاکستری، بنفش یا قرمزی ست. برون چوبشش از خاکستری_زرد روشن تا سفید متغییر می‌باشد. رگه‌های چوب گردو معمولا مستقیم اند، اما گاهی هم نامنظم هستند. بافت و درخشش طبیعی متوسطی نیز دارد.
گردو چوبی بسیار مقاوم است. اما مستعد حمله حشرات است. ثبات ابعادی و استحکام زیادی نیز دارد. از آنجایی که رگه‌های صاف و منظمی دارد، کار با این چوب آسان می‌باشد. فقط در الواری که رگه‌های منظم ندارد کار با این چوب دشوار خواهد شد. چسب‌خوری، رنگ‌خوری و پرداخت و فینیشینگ خوبی دارد (هرچند گردو گاهی در رنگ زنی ممکن است لکه بگیزد). و همچنین به پروسه خم شدن با بخار نیز به راحتی پاسخ می‌دهد.
ج) چوب راش (Beech)
ویژگی‌ها:
- رنگ: کرم تا قهوه‌ای روشن
- مقاومت مکانیکی بالا
کاربردها:
- صندلی، میز و اسباب‌بازی
- تخته برش آشپزخانه
▪️ راش دومین چوب پر استفاده در صنایع چوبی ایران است که در اقصا نقاط مختلف دنیا می توان این نوع چوب را مشاهده کرد. پیدا کردن چوب راش و استفاده از آن کار نسبتا راحتی است؛ زیرا این درخت در هر جایی که خاک خشک و آب و هوای معتدل داشته باشد رشد می کند.
درخت راش از حدود 10 گونه درختان زینتی در خانواده Fagaceae بوده که در مناطق معتدل و نیمه گرمسیری نیمکره شمالی رشد می کند.
این درخت دارای چوبی قرمز مایل به قهوه ای کم رنگ می باشد که در مقابل آب بادوام بوده و برای استفاده در داخل ساختمان، ساخت انواع ابزار، ظروف، اسباب بازی و دیگر صنایع کاربرد دارد
د) چوب ماهون (Mahogany)
ویژگی‌ها:
- رنگ: قهوه‌ای مایل به قرمز
- مقاوم در برابر موریانه و پوسیدگی
کاربردها:
- قایق‌سازی
- سازهای موسیقی (گیتار، پیانو)
▪️ ماهون یا ماهاگونی معمولا در مبلمان و کابینت و لوازم دکوری استفاده می شود؛ همچنین در ساخت تخته های سه لایی یا plywood نیز از این چوب استفاده می شود. ماهون چوبی محکم و زیباست، رنگش قرمز یا قهوه ای مایل به قرمز است. از لحاظ سنگینی چوبی متوسط به حساب می آید. ماهون به دلیل استفاده بیش از حد ،در معرض خطر قرار گرفته است.
ماهون هندوراس (Honduran Mahogany)
درون چوب ماهون هندوراس از صورتی بسیار روشن گرفته تا قهوه‌ای_قرمز تیره متغییر است. در این چوب گاها رگه‌های قرمز_قهوه‌ای تیره یا متوسط دیده می‌شود. هرچه سن این درخت بیشتر باشد رنگ چوب تیره‌تر خواهد بود. این چوب را میتوان با رگه های مستقیم، در هم تنیده، موج‌دار و حتی رگه‌های نا منظم مشاهده کرد. بافت چوب متوسط تا زبر ما هماهنگ و منظم است. چوب دارای درخششی طبیعی است که جلوه آن را چند برابر می‌کند.
چوب این درخت بسته به شرایط رشد و وزن آن بسیار مقاوم تا نیمه مقاوم در نظر گرفته می‌شود. هر چه درخت ماهون پیرتر باشد چوب سنگین‌تر و تیره‌تر و مقاوم‌تری دارد. این چوب در برابر حمله بعضی حشرات نیز مقاوم می‌باشد.
2. چوب‌های نرم (Softwood)
چوب های نرم عمدتا از درختان سوزنی‌برگ به‌دست می‌آیند و معمولاً سبک‌تر و ارزان‌ترند. این درختان غالبا در نیم کره شمالی زمین رشد می‌کنند و پوشش گیاهی مناطق سردسیری و یا به عبارتی کمربند و نوار سبز شمالی را تشکیل میدهند و معروفترین چوب درختان سوزنی برگ عبارتند از:
الف) چوب کاج (Pine)
ویژگی‌ها:
- رنگ: زرد کمرنگ تا قهوه‌ای روشن
- نرم و کاربردپذیر
کاربردها:
- قاب‌سازی ساختمان
- مبلمان روستیک
- جعبه و پالت
▪️کاج به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، جایگاه ویژه‌ای دارد. درختان کاج با قامت بلند و شاخه‌های گسترده، از دیرباز در جنگل‌ها خودنمایی می‌کردند و انسان با کشف خواص بی‌نظیر چوب آنها، راه را برای استفاده‌های گسترده از آن هموار کرد. چوب کاج با بافت نرم، رنگ روشن و رایحه مطبوع خود، از دیرباز مورد توجه انسان بوده است. این چوب به دلیل رشد سریع درختان کاج در مناطق مختلف جهان، به وفور یافت می‌شود و از قیمت مناسبی برخوردار است. با این حال، چوب کاج تنها به دلیل قیمت مناسبش محبوب نیست. ویژگی‌های منحصر به فرد این چوب، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای طیف گسترده‌ای از کاربردها تبدیل کرده است. از ساخت سازه‌های چوبی گرفته تا تولید مبلمان و صنایع دستی، چوب کاج با بافت یکدست، وزن سبک، کارپذیری بالا و مقاومت مناسب، به عنوان یکی از محبوب‌ترین انتخاب‌ها در صنعت چوب شناخته می‌شود و همچنین یکی از پرمصرف ترین چوب ها در صنعت ساختمان و ساخت خانه های چوبی پیش ساخته بشمار می‌رود.
ب) چوب سدر (Cedar)
ویژگی‌ها:
- عطر مطبوع و دافع حشرات
- مقاوم در برابر پوسیدگی
کاربردها:
- کمد لباس (ضد بید)
- سونا و فضای بیرونی
▪️سِدر (به انگلیسی: Cedarwood) سرده‌ی درختی است از تیره مخروطیان و همیشه سبز که شباهت زیادی با کاج دارد. شاخه‌های سدر کشیده است و برگش مانند کاج سوزنی است و میوه‌‌ی آن نیز شبیه کاج است. با این تفاوت که از کاج تنومندتر و بلندتر است، و تا بیش از سه هزار سال عمر می‌کند. سدر بومی کوه‌های هیمالیای غربی و منطقه مدیترانه است. یکی از کشورهایی که درختان سدر معروفی دارد لبنان است تا آنجا که این درخت به پرچم لبنان نیز راه یافته است.
چوب درخت سدر بسته به گونه‌ی آن از سفید-کِرِم رنگ تا سرخ متغیر است. روغنی که از چوب این درخت گرفته می‌شود یکی از پرکاربردترین و قدیمی‌ترین نت‌های صنعت عطرسازی است، بنابراین شما نمی‌توانید عطرسازی بیابید که حداقل یک بار از این نت در ساخت یکی از عطرهایش استفاده نکرده باشد. به همین دلیل احتمالا در عطرهای زیادی نام این نت را شنیده باشید
ج) چوب صنوبر (Spruce)
ویژگی‌ها:
- رنگ: سفید تا کرم
- سبک و انعطاف‌پذیر
کاربردها:
- ساخت ساز (ویولون، گیتار)
- تیرهای ساختمانی
▪صنوبر، درختان صنوبر با قامت بلند و استوارشان، در میان جنگل‌های سردسیر و معتدل شمالی، تصویری از زیبایی و شکوه طبیعت را به نمایش می‌گذارند. این درختان نه تنها چشم‌اندازی دلنواز می‌آفرینند، بلکه چوبی ارزشمند و پرکاربرد را نیز در اختیار ما قرار میدهند. چوب صنوبر، با ویژگی‌هایی منحصر به فرد خود، از دیرباز در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. از ساخت و ساز و مبلمان گرفته تا کاغذ سازی و آلات موسیقی، این چوب کارآمد و ارزان قیمت، جایگاه ویژه‌ای در میان انواع چوب‌های مورد استفاده دارد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای چوب صنوبر، استفاده از آن در صنعت پلای وود است. در واقع، چوب صنوبر به عنوان یکی از ارکان اصلی صنعت پلای وود شناخته می‌شود
3. چوب‌های مهندسی‌شده (مصنوعی)
ترکیبی از چوب طبیعی و مواد شیمیایی برای افزایش مقاومت.
الف) نئوپان (Particleboard)
ویژگی‌ها:
- ارزان‌قیمت
- از ذرات چوب فشرده ساخته می‌شود
کاربردها:
- مبلمان ارزان (کمد، قفسه)
ب) ام‌دی‌اف (MDF)
ویژگی‌ها:
- سطح صاف و یکدست
- قابلیت رنگ‌پذیری بالا
کاربردها:
- کابینت آشپزخانه
- دکوراسیون داخلی
ج) تخته‌لایه (پلایوود - Plywood)
ویژگی‌ها:
- مقاوم در برابر تاب برداشتن
- از لایه‌های نازک چوب ساخته می‌شود کاربردها:
- کف‌سازی، قایق‌سازی
4. چوب‌های گرمسیری (مناسب فضای باز)
الف) چوب ساج (Teak)
ویژگی‌ها:
- مقاومت بسیار بالا در برابر آب و آفتاب
- رنگ: طلایی تا قهوه‌ای تیره
کاربردها:
- عرشه کشتی
- مبلمان فضای باز
▪️ ساج (تیک) متعلق به خانواده نعناعیان (teak) بوده و بومی هندوستان، اندونزی و برمه می‌باشد. ارتفاع این درخت ۳۰-۴۰ متر و قطر آن ۱-۵/۱ متر است. مزارع کشت ساج در دوره استعمار به صورت گسترده ای در آفریقاساخته شدند. چوب ساج از ۲۰۰۰ سال پیش توسط بشر شناخته شده و برای ساخت قایق مورد استفاده قرار می‌‌‌‌‌گرفت.
این چوب یکی از بادوام‌ترین چوب‌های موجود در دنیاست که حتی بدون لاک و مواد نگهدارنده عمر طولانی و مقاومت مطلوبی از خود نشان خواهد داد. برخی از انواع چوب ساج به نام های ساج برمه‌ای و ساج نگپور مشهورهستند. این چوب دارای ثبات و استحکام بسیار بالایی است و برای ساخت وسایل و ابزار آلاتی که روزانه به طور مداوم با آنها سرو کار داریم مناسب می‌باشد. این چوب دارای بافتی سخت است و بر اساس نوع گونه، متخلخل یا نیمه متخلخل با منافذ بسیار بزرگ، بزرگ و متوسط است. از نظر میزان رطوبت نیز در گونه‌های مختلف متفاوت می‌باشد، اما به طور کلی رطوبت آن ۱۵ درصد برآورد شده است.
چوب ساج دارای نوعی روغن طبیعی در بافت خود می‌باشد که در برابر آفات و موریانه مقاومت بی‌نظیری به آن می‌بخشد. تنها آفت آسیب‌زننده به درخت و چوب ساج، نوعی پروانه به نام کاترپیلار است که بومی جنوب شرقی آسیا بوده و از این درخت تغذیه می‌کند. علی‌رقم وجود روغن بر سطح این چوب، چسباندن آن راحت بوده و روغن موجود مانع از چسب‌کاری نمی‌گردد.
چوب ساج به دلیل مقاومت و دوامی که در برابر آب دارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در صنعت کشتی و قایق‌سازی و ساخت وسایل درتماس با رطوبت کاربرد وگسترده‌ای دارد. علاوه بر این ویژگی، فشردگی و سختی این چوب آن را برای ساخت مبلمان فضای بیرون به گزینه‌ای ایده‌آل تبدیل کرده است؛ زیرا در برابر شرایط آب و هوایی مختلف، پوسیدگی و آفات مقاوم می‌باشد.
ب) چوب ایپه (Ipe)
ویژگی‌ها:
- سخت‌تر از فولاد (!)
- مقاوم در برابر موریانه
کاربردها:
- کفپوش حیاط و استخر
▪️ایپه، ’IPE با نام علمی Tabebuia Ipe مشتمل بر حدود 100 گونه گیاهی مختلف در جنگل های بارانی برزیل و بولیوی می روید و علی رغم سطح وسیع زیر پوشش، به دلیل شرایط آب و هوایی خاص، استحصال آن محدود به سه ماه از سال می باشد. این درخت با بلندی حدود 30 متر و قطر 140 سانتی متر از درختان تنومند شمرده می شود و چوب آن از سخت ترین گونه های شناخته شده است.
ایپه یک چوب بسیار سخت, بسیار متراکم و بادوام است. در واقع سختی و استحکام این چوب به قدری است که به آن لقب چوب آهنی داده اند و آنرا با فولاد و بتن مقایسه می کنند. اگرچه این چوب توسط تعدادی از دلال های پارکت و کفپوش به گردوی برزیلی نسبت داده شده است. اما در حقیقت ایپه ارتباطی ندارد با درخت گردویی که در مواد غذایی قرار دارد. درخت ایپه سابقا در گروه Tabrbuia دسته بندی شده بود.
ایپه یا گردوی برزیلی می تواند در رنگ های متنوعی از قهوه ای مایل به قرمز تا قهوه ای مایل به زرد زیتونی داشته باشند. گاها تا قهوه ای تیره مایل به سیاه نمایان می شود. در تعدادی از تکه های الوار درخت ترکیبی از قهوه ای تیره با نوارهای راه راه سیاه نیز دیده می شود. در این گونه خاص الوار ها و چوب زرد رنگی نیز در درون چوب به چشم میخورد .
ایپه از جمله الوارهای چوبی بریده شده در کره خاکی است که مقاومت و سختی بی نظیر و مثال زدنی در مقابل پوسیدگی و فاسد شدن دارد. این چوب به دلیل تلخی ذاتی که در خود دارد از جمله حشرات موزی من جمله موریانه و کرم درخت و غیره در امان است. خالی از لطف نیست که بدانید چوب ipe برای فرش کردن قسمتی از یک تفریگاه ساحلی در امتداد ساحل یکی از جزایر شهر نیویورک (CONEY) مورد استفاده قرار گرفت و گفته شده تا 25 سال نیاز به تعویض پیدا نکرده است. این طول عمر و دوام با توجه به رفت و آمد های فراوان و تنش های محیطی آن منطقه بر روی چوب واقعا شگفت انگیز است .
ایپه عطر و رایحه خوشبویی از خود بروز می دهد که عطر و رایحه آن بعد از کار شدن در یک محیط فراگیر خواهد بود و به دلیل سختی بالای این گونه از چوب از آن برای ساخت مبلمان فضای باز (مبلمان شهری)؛ کفپوش برای فضای پر رفت و آمد داخلی و خارجی ساختمان, مصالح کف سازی، عرشه ی کشتی, نمای بیرونی, روکش, ابزار و دسته اشیا و غیره استفاده می شود.
جمع‌بندی کلی جهت انتخاب چوب بر اساس نیاز:
| نیاز شما | بهترین گزینه‌های چوب ]
| مبلمان لوکس | گردو، بلوط، ماهون|
| فضای باز | ساج، ایپه، سدر|
| پروژه‌های ارزان‌قیمت | کاج، نئوپان، ام‌دی‌اف |
| مقاومت در برابر رطوبت | بلوط، ساج، پلایوود |
| سازهای موسیقی | صنوبر، ماهون، افرا|
https://studioprofile.ir
دیدگاه خود را بنویسید